Prikkelgevoeligheid

De “Positive Disintegration Theory” van Dabrowski is een rijke veelomvattende theorie over de ontwikkeling van de persoonlijkheid in 5 fasen. Desintegratie is nodig om tot groei te komen. Dąbrowski ziet gevoelens van ‘anders zijn’,  existentiële angsten, burn-out, depressies en andere psychoneurosen niet als een teken van psychische ziekte, maar als een hoog ontwikkelingspotentieel. Een belangrijk element uit zijn theorie is een gevoelig zenuwstelsel; het concept van ‘overexcitabilties’ (aangeboren prikkelgevoeligheid). Het idee van prikkelgevoeligheid biedt goede aanknopingspunten om eigenschappen te waarderen en aan te sluiten bij iemands aard. In dit kader ga ik alleen in dit ene onderdeel van de theorie.

Dabrowski gaat ervan uit dat een hogere prikkelgevoeligheid iemand in staat stelt om tot hogere ontwikkeling te komen.  Zo zal iemand met een sterke zintuiglijke prikkelgevoeligheid (verfijnde smaak, geur, e.d.) zich tot een betere kok kunnen ontwikkelen dan iemand die minder prikkelgevoelig is op dit gebied.

Dabrowski onderscheidt 5 gebieden van prikkelgevoeligheid:

  • intellectuele prikkelgevoeligheid
  • psychomotorische prikkelgevoeligheid
  • zintuiglijke prikkelgevoeligheid
  • imaginaire prikkelgevoeligheid
  • emotionele prikkelgevoeligheid