Aansluiten bij specifieke kenmerken van hoogbegaafde kinderen.
Het spreekt voor zich dat hoogbegaafde kinderen onderling erg van elkaar verschillen.
Toch zijn er enkele kenmerken te noemen die veel voorkomen onder hoogbegaafden. Door deze kenmerken te begrijpen wordt het mogelijk om beter aan te sluiten bij het kind. Veelvoorkomende kenmerken van hoogbegaafde kinderen zijn oa:
- intensiteit / sensitiviteit
- introversie
- a-synchrone ontwikkeling
Intensiteit/ sensitiviteit.
Hoogbegaafde kinderen zijn vaak intense en sensitieve kinderen.
De gerenommeerde onderzoeker Dabrowski ziet het als aangeboren prikkelgevoeligheid ofwel ‘overexcitability’. De stress die door de prikkelgevoeligheid ontstaat is nodig om tot uitzonderlijke prestaties te komen. Zo is een kok met een grote zintuiglijke prikkelgevoeligheid beter in staat om verfijnde smaken te creëren dan een kok die minder gevoelige smaakpapillen heeft. Dabrowksi onderscheidt 5 gebieden van prikkelgevoeligheid:
- psychomotorische prikkelgevoeligheid
- zintuiglijke prikkelgevoeligheid
- intellectuele prikkelgevoeligheid
- imaginaire prikkelgevoeligheid
- emotionele prikkelgevoeligheid.
De kunst is om hoogbegaafde kinderen te helpen bij het zoeken naar acceptabele uitingsvormen en passend gedrag te leren i.p.v. de eigenschap te bestrijden. Bijv. Een kind dat niet in slaap kan komen omdat hij de gedachtestroom in zijn hoofd niet kan stoppen (psychomotorische prikkelgevoeligheid) kun je helpen door het ontspanningsoefeningen te leren. Voor dit kind kan een ontspanningsoefening effectiever zijn dan een boekje voorlezen, omdat het verhaal de ideeënstroom alleen maar verder aanwakkert.
Introversie
Introverte mensen doen energie op als ze op zichzelf zijn. Het contact met anderen kost energie.
Extraverte mensen daarentegen doen energie op in contact met anderen. Op zichzelf zijn kost juist energie.
Zowel introverte als extraverte mensen kunnen wel of niet sociaal vaardig zijn. Het onderscheid zit hem in de manier waarop je energie opdoet.
In de maatschappij is de meerderheid (3:1) extravert en zo is de maatschappij ook ingericht. Op school zijn er weinig mogelijkheden om tot jezelf te komen. Als je drukte op een verjaarsfeestje liever vermijdt is de kans groot dat je als vreemde vogel wordt gezien. Omdat ze afwijken van de norm zullen introverten bewuster ruimte moeten creëren om energie op te doen.
Susan Cain legt dit concept prachtig uit. Klik op de link naar haar fimpje in het menu “inspiratie”.
De meerderheid van de hoogbegaafden is introvert. Introverte kinderen hebben hulp nodig om ruimte te creëren om op te laden.
A-synchrone ontwikkeling
A-synchrone ontwikkeling houdt in dat kinderen zich op het ene ontwikkelingsgebied sneller ontwikkelen dan op het andere gebied. In de praktijk betekent dit dat je te maken hebt met “meerdere leeftijden in 1 kind”.
Bijvoorbeeld: een kind van 6 is nieuwsgierig naar wat er in de wereld gebeurt en kijkt graag naar het jeugdjournaal, maar krijgt nachtmerries omdat het de vele indrukken in emotioneel nog niet kan verwerken.
