Hoogbegaafd kind begeleiden

Hoogbegaafde kinderen zijn kinderen met een groot ontwikkelingspotentieel, een sterk creërend (denk)vermogen en een grote gedrevenheid.
In de kern zijn het bruisende, intense, nieuwsgierige, autonome kinderen.
Hoogbegaafde kinderen hebben het nodig om hun hersenen te laten kraken. Ze willen onderzoeken, creëren en ontdekken.
Ze hebben het nodig om nieuwsgierig en kritisch te mogen zijn en ergens vol voor te gaan.
Op jonge leeftijd vragen ze zich bijvoorbeeld af hoe het water in de kraan komt, of hoe de eerste mens is geboren.
Of ze proberen te ontdekken hoe de wereld rechtvaardiger zou kunnen worden gemaakt en wat zij daarvoor zouden moeten doen.
Helaas strookt deze manier van zijn vaak niet met wat er in scholen van hen wordt verwacht. Ze moeten zich aanpassen aan het lesprogramma waarin de lesstof beetje bij beetje wordt aangeboden.
Het zoeken naar een evenwicht tussen zich aanpassen en zichzelf blijven is begonnen.

Het autonome hoogbegaafde kind.
Als een hoogbegaafd kind inderdaad de balans vindt tussen zich aanpassen aan het schoolsysteem/klasgenoten en het trouw blijven aan zichzelf, dan behaalt het goede scores op school en zet het ook daarbuiten bijzondere prestaties neer op gebieden waarin het geïnteresseerd is. Het kind heeft zijn eigen weg gevonden om zich te kunnen ontwikkelen en voldoening te voelen bij wat het doet. Dit is het stereotype beeld van een hoogbegaafd kind.

Als het mis gaat…
Helaas voldoet niet ieder hoogbegaafd kind aan dit beeld. Het lukt lang niet alle hoogbegaafde kinderen om de juiste balans te vinden tussen zich aanpassen en trouw blijven aan zichzelf. Een deel past zich te veel aan, een ander deel juist te weinig. Beide groepen vinden geen goede manier om zich te ontwikkelen en voldoening te putten uit hun prestaties. Ze raken hun bruisende manier van zijn kwijt, scoren minder goed dan je zou verwachten en worden moeilijk herkend als hoogbegaafd.

Het aangepaste hoogbegaafde kind.
De hoogbegaafde kinderen die zich te veel aanpassen aan de norm, verliezen het contact met wie zij werkelijk zijn. Deze aangepaste kinderen functioneren op school (in eerste instantie) naar behoren, maar ouders merken dat ze hun levensvreugde kwijt raken, ze hun zelfvertrouwen verliezen en dat ze onder hun verwachte niveau presteren. Buikpijn en hoofdpijn zijn vaak gehoorde klachten. Sommige van deze kinderen reageren thuis hun frustraties af in woedeaanvallen, pesten of ander negatief gedrag. Anderen trekken zich steeds verder terug en voelen zich depressief. Zonder de juiste begeleiding kunnen deze kinderen steeds verder afglijden en in het uiterste geval volledig uitvallen.

Het onaangepaste hoogbegaafde kind
De andere groep hoogbegaafde kinderen die de balans niet vindt tussen zich aanpassen aan school en trouw blijven aan zichzelf, verliest zich in het zich afzetten tegen zijn omgeving. Uitdagend en recalcitrant gedrag, weigeren van werk of het niet serieus nemen van werk leidt tot onderpresteren. Ook deze groep vindt niet de manier om zich te ontwikkelen en voldoening te putten uit prestaties. Zonder goede begeleiding kunnen deze kinderen steeds verder verstrikt raken in probleemgedrag en uiteindelijk volledig uitvallen op school.

Om hoogbegaafde kinderen te helpen om zich evenwichtig te ontwikkelen is aandacht nodig voor de volgende punten:

  1. Het onderwijs zodanig aanpassen dat ook het hoogbegaafde kind werkelijk kan leren en zich kan ontwikkelen.
  2. Zorgen voor een pro-actief en positief opvoedingsklimaat dat gericht is op groei.
  3. Aansluiten bij de specifieke kenmerken van hoogbegaafde kinderen
  4. Zorgen voor contact met ontwikkelingsgelijken.
  5. Bieden van uitdagende activiteiten