Doel: veerkracht ontwikkelen.
Achtergrond.
Ieder mens heeft teleurstellingen te verduren. Teleurstelling hoort bij het leven en is niet altijd te voorkomen. Door teleurstellingen te ervaren en het verdriet erover te verduren ontwikkelen we veerkracht.
Mensen verschillen in hoe sterk ze emoties ervaren. De emoties die ontstaan in reactie op een gebeurtenis, de primaire emoties, kunnen mensen doorgaans aan, ook als ze heel intens beleefd worden. Emoties komen en gaan.
Heftig op iets reageren kan ook een manier zijn om opgekropte emoties te ontladen. Het is normaal dat er gedurende de dag allerlei dingen gebeuren die je kind moet verwerken; een opdracht lukt niet of is juist veel te gemakkelijk, hij wil even alleen zijn maar heeft op school voortdurend mensen om zich heen, hij wil met andere kinderen spelen maar zij doen een spel dat hij niet leuk vindt etc. etc. Deze normale spanningen worden opgekropt en zullen op een ander moment worden ontladen. Kinderen (ook volwassenen) ontladen als ze huilen, lachen en/of bewegen. Als kinderen onvoldoende huilen, lachen of bewegen wordt spanning onvoldoende ontladen en kan de emotie op andere momenten opeens opspelen. Zorg er daarom voor dat kinderen voldoende kunnen ontladen door te huilen, te lachen, te bewegen etc. Zie de momenten dat een kind ‘overdreven’ moet huilen om een klein schrammetje of teleurstelling, als kans om ook alle andere spanningen van zich af te huilen, in plaats van te sussen.
Soms zien ouders van intense kinderen op tegen de heftige emoties die een teleurstelling op kan roepen en proberen ze teleurstelling te voorkomen. Realiseer je dat we kinderen niet altijd alles kunnen geven wat ze willen. Soms is het gepast om ‘nee’ te zeggen en niet mee te gaan in hun wens, ook als dat een heftige emotie oproept. Als we kunnen aanvaarden dat ze zich intens teleurgesteld voelen, en we ze ook juist dan kunnen koesteren en van ze houden i.p.v. geïrriteerd of bang te worden, dan kunnen ze leren dat ze het verdriet of de frustratie kunnen verdragen en de wereld niet vergaat.
Een voorbeeld: Stel je kind wil dolgraag naar het Dolfinarium. Je hebt enthousiast gereageerd maar als je de kaartjes wilt bestellen, schrik je van de prijs en realiseer je je dat het niet haalbaar is. Je kind is hevig teleurgesteld, vindt het vreselijk oneerlijk dat je eerst enthousiast reageerde en het dan toch niet mag. Hij ontploft.
Werkwijze:
- Laat je niet meesleuren door zijn teleurstelling. Wees je bewust dat het zijn emotie is en niet de jouwe.
Als jij je hebt opengesteld voor zijn wensen, mogelijkheden hebt onderzocht, bewust hebt afgewogen en tot de conclusie bent gekomen dat het niet haalbaar is, kun je met recht bij je beslissing blijven.
“Nee” zeggen in situaties die daarom vragen is liefdevol en respectvol ook als een kind hevig teleurgesteld is en alles in de strijd gooit om toch zijn zin te krijgen.
Aanvaard zijn teleurstelling zonder het op te willen lossen, kleiner te willen maken etc. Hij kan deze teleurstelling aan, ook als hij heftig reageert. - Benoem kort de redenen maar ga niet in discussie om hem te overtuigen; dat werkt vaak escalerend.
Hij hoeft het er niet mee eens te zijn. Hij heeft recht op zijn gevoel. Het is zoals het is en jij hoeft je niet schuldig of een slechte ouder te voelen.
Richt je, in plaats van op inhoudelijke argumenten om te overtuigen, op het erkennen van zijn teleurstelling en blijf bij je punt: “Jammer hè, je bent heel erg teleurgesteld. Je wilt dolgraag naar de dolfijnen en toch gaat het niet”. - Bied je kind ruimte om te voelen wat hij voelt.
Koester hem. Zeg niet dat het wel meevalt of dat hij niet zo verwend moet doen of zich niet zo moet aanstellen.
Luister naar zijn gevoel zonder je er zelf door mee te laten sleuren. Aanvaard dat hij voelt wat hij voelt.
Biedt hem ruimte om te huilen en help hem zo spanning te ontladen.
Biedt hem mogelijkheden om zijn boosheid te ontladen door hem bijv. flink te laten bewegen; op de trampoline springen, keihard rondjes fietsen, flink inbeuken op de boksbal, ……
“Wil je een knuffel of ga je even op je boksbal je boze gevoel eruit rammen” - Stap op een vriendelijke daadkrachtige manier uit de situatie als jij als rode lap op een stier werkt; je kind reageert bijvoorbeeld op jou af door te slaan, te schelden of wat ook maar: “Ik zie je teleurstelling, ik houd van je en ik ga even wat anders doen” of “Laten we even tot onszelf komen” of “….”. Loop vriendelijk en daadkrachtig weg.
Tips en Valkuilen:
Zoals gezegd kunnen mensen primaire emoties (de reactie op een gebeurtenis) doorgaans aan, ook als het heel heftig wordt ervaren. De problemen ontstaan pas door een problematische interpretatie van de primaire emoties, de secundaire emoties: Ik ben een aansteller, een drama-queen, een boos monster, een verwend nest, etc. Als je vindt dat je kind overdreven reageert, bestempel dit daarom niet als aanstellerij en dergelijke, maar moedig aan om te ontladen. Koester hem, moedig hem aan om te huilen en zijn ei kwijt te kunnen. Je zult zien dat hij dan juist makkelijker tot rust komt.
Reacties
6 reacties op “Omgaan met teleurstelling”
Interessant om te lezen. Alleen het laatste stuk vind ik lastig te interpreteren. Mijn zoon reageert primair als hij achter komt te staan in een wedstrijd, hij loopt te schreeuwen en vertoont gedrag waar iedereen in het veld last van heeft. We halen hem nu uit het veld, maar zijn gedrag is dan nog steeds storend. Dus uitrazen op zijn manier vind ik niet oké. Hij moet wat mij betreft toch leren om op een andere manier met zijn emoties om te gaan (hij mag het wel voelen maar niet tonen op de manier waarop hij dat nu doet). Overigens vind ik dit thuis ook: prima dat ik er last van heb, maar zijn broertjes hebben er ook vaak last van en dat vind ik niet oke.
Beste Esther,
Dank voor je reactie. En dan blijkt maar weer dat niet iedere situatie in één blog te vangen is. Je hebt volkomen gelijk als je vindt dat je zoon iets te leren heeft in het managen van zijn emoties op het veld en hij dat niet gaat leren als hij gewoon mag uitrazen ten koste van iedereen.
Dan heeft hij meer aan de 4 stappen van begeleiden: 1 erkennen, 2 troost (normaliseren) 3 realiteit 4 grip, die ik in eerdere blogs heb beschreven zie https://buromare.nl/hoe-de-wijze-van-communiceren-probleemgedrag-beinvloedt/ of https://buromare.nl/positief-zelfbeeld/
Het is ook dan belangrijk om te erkennen/aanvaarden dat hij zich hevig gefrustreerd voelt en voor te leven dat dat normale gevoelens zijn, maar vervolgens heb je ook vriendelijk en ferm aan te geven welk gedrag niet en wel acceptabel is en te oefenen met gewenst gedrag tot hij grip heeft. Daar kan uit het veld halen inderdaad onderdeel van zijn.
Groeten,
Marieke
Dat weggaan uit de situatie lukt mij niet. Mijn zoon (8) reageert zich op mij af door schelden, duwen, etc. Als ik bijvoorbeeld een boekje ga lezen trekt hij dat uit handen. Weggaan uit de ruimte gaat niet omdat hij me achterna komt. Hij wil bij me zijn én ik ben de rode lap. Als ik het afdwing door hem van me af te duwen en de wc in de vluchten dan is hij heel boos omdat ik hem negeer. Het lijkt op wraak; als ik me niet fijn voel dan mag jij je ook niet fijn voelen. Praten gaat op zo’n moment niet. Hij blijft zijn punten herhalen en gaat niet in op wat ik zeg. Achteraf erover praten gaat ook niet want hij ontkent zijn aandeel. Als hij bijvoorbeeld slaat en ik weer af dan vindt hij dat ik hem sloeg.
Dit is exact wat bij ons ook gebeurd met mijn zoon van 8. Ik ben heel benieuwd naar de reactie.
Hoi Yvonne,
Ja herkenbaar. Het idee achter ‘uit de situatie stappen’ is dat je iemand respectvol ruimte geeft om even te voelen wat hij voelt terwijl je voor jezelf zorgt en ook duidelijk is dat jullie relatie er niet onder lijdt. Dan kan ‘weggaan’ ruimte geven om te kalmeren. In jullie situatie is dat kennelijk niet het effect en voelt het weggaan misschien als afwijzing. Ik vermoed dat hij klem zit tussen behoefte aan contact (en geruststelling dat je van hem houdt ondanks het conflict) en dat tegelijkertijd nog niet toe kunnen laten in zijn boosheid.
Verborgen boodschap: “erken mijn rotgevoel”.
Kan je zijn gedrag op dat moment zien als signaal dat hij worstelt, zich rot voelt en je bewust open stellen voor contact? Soms helpt het als je uitnodigt om te knuffelen, soms ontdooien ze dan. Soms zijn ze daar nog niet aan toe omdat ze nog te boos zijn. Eigenlijk zou het fijn zijn als ze op zo’n moment in huilen zouden uitbarsten zodat ze alle spanning van zich af kunnen huilen. Kan je dat ‘uitlokken’ door bijvoorbeeld als hij je slaat, zijn hand ferm en liefdevol(!) vast te houden, zodat je fysiek voorkomt dat hij je pijn doet? Let op dat je niet vanuit je eigen boosheid in gevecht komt, maar dat je liefdevol beschermt en veilig maakt. Als hij gefrustreerd raakt omdat hij niet verder kan slaan terwijl hij dat wel wil, kan het overgaan in een huilbui; een goede uitlaatklep. Wees liefdevol aanwezig zonder te sussen.
Groeten, Marieke
Je zou zelfs met de voetbalcoach kunnen afspreken dat hij na een half uur even wordt gewisseld, zodat hij buiten de lijn even kan ontladen en dan weer fris het veld in.