Doel: faalangst verminderen en kinderen te stimuleren om uitdagingen aan te gaan.
Achtergrond.
Veel ouders hopen hun kind zelfvertrouwen te geven door veel te prijzen. Helaas werkt het in de praktijk niet zo.
Kinderen ontwikkelen zelfvertrouwen door zichzelf te overwinnen en steeds iets bij te leren, niet door veel complimentjes te krijgen. Dweck laat zien dat op de verkeerde manier prijzen zelfs averechts werkt. Kinderen die vaak hebben gehoord dat ze slim zijn, vertonen vaak opvallend hulpeloze reacties bij een moeilijke taak. Ze geven vaak veel te snel op, zijn faalangstig en worden boos of depressief als iets niet lukt.
Of iemand doorzet en zijn kwaliteiten weet te benutten is afhankelijk van de manier waarop hij in het leven staat.
Mensen met een “growth mindset” zijn gericht op hun leerproces. Ze zien inspanning en fouten als onderdeel van hun groeiproces. Ze gaan uitdagingen aan, zijn niet bang om te falen en ervaren voldoening als ze iets nieuws hebben geleerd.
Voor mensen met een “fixed mindset” geldt “je kunt het of je kunt het niet”. Je bent slim of je bent dom. Als je ergens hard voor moet werken, of als je fouten maakt is dat een bewijs van onbekwaamheid. Dat voelt slecht en gaan ze liever uit de weg.
De kans dat hoogbegaafde kinderen een ‘fixed mindset’ ontwikkelen is groot omdat hun resultaten vaak enthousiast geprezen worden ook als ze er weinig voor hebben gedaan. Ze leren niet dat inspanning leveren, fouten maken en gefrustreerd raken normale dingen zijn die horen bij een groeiproces dat uiteindelijk voldoening geeft.
Als ouder heb je veel invloed op de mindset van je kind. Je kunt bewust de “growth mindset” stimuleren. Dat doe je door positieve aandacht te hebben voor het leerproces in plaats van het resultaat te beoordelen.
Werkwijze.
- Besteed positieve aandacht aan het leerproces van je kind, strategie, inzet en volharding.
- Zie fouten als kansen om te leren. Fouten maken MOET. Zo went je kind aan het idee dat de wereld niet vergaat als er fouten worden gemaakt.
Oefen met fouten maken. Zeker als je zelf ook niet van fouten maken houdt, praat erover en spreek af dat jullie dat gaan leren. Confronteer je kind ook met taken buiten zijn “comfort zone”, ook als het daar gefrustreerd van raakt. Gebruik dit als een positieve oefening. - Ieder kind zet zich iedere dag voor dingen in, al is het misschien voor iets anders dan jij zou willen. Kijk bewust naar die momenten dat je kind zich wel inzet. Benoem en erken dit. Zo rijpt het idee dat ergens hard voor werken positief is in plaats van een brevet van onvermogen.
- Hetzelfde geldt voor doorzetten. Kijk bewust naar de momenten dat je kind wel doorzet, hoe klein dit stapje ook is, en erken dit. Zo stimuleer je de veerkracht in een kind.
Valkuil.
- Prijzen van resultaat en eigenschappen versterkt de “fixed mindset” en werkt faalangst in de hand.
- Onder je niveau werken versterkt de “fixed mindset” en werkt faalangst in de hand.
- Je eigen oordeel geven haalt de aandacht af van het leerproces.
Voorbeelden.
| NIET (stimuleert de “fixed mindset”): | WEL (stimuleert de “growth mindset): |
| Wat kan jij goed helpen zeg. | Bedankt voor je hulp |
| Een 10! Wat ben je een slimmerik | Een 10! Hoe voelt dat? |
| Je hebt alle sommen goed opgelost. Wow. Wat kan jij dat goed. | Je hebt alle sommen goed opgelost. Wow. Vertel eens hoe heb je dat gedaan? |
Tip.
Het gaat natuurlijk om oprechte, eerlijke belangstelling waarbij je bewust aandacht besteedt aan het leerproces. De voorbeelden zijn niet bedoeld om letterlijk na te zeggen, maar om de andere blikrichting te laten zien. Het moet congruent zijn. Als je kind weinig heeft gedaan voor de 10 en je zegt “Je hebt er hard voor gewerkt” leidt dat tot niets.
Ik ben benieuwd naar jouw ervaring met bemoedigen. Inspireer ons door het reactieveld in te vullen.
Bronnen:
Dweck, C. S. (2008) Mindset; The New Psychology of Success. New York: Ballentine Books.
Reacties
9 reacties op “Hoe je je kind helpt faalangst te doorbreken”
Ook bruikbaar in het onderwijsveld!
De aangereikte tool werkt inderdaad beter dan het alleen prijzen van goede prestaties. Ik gebruik zelf ook deze tool in de begeleiding van begaafde kinderen bij ons op school. Ik maak vaak gebruik van de map ‘Geen probleem’ voor het strategisch oplossen van wiskundige problemen. Dat materiaal is heel geschikt om juist deze kinderen in hun leerproces aan te moedigen; om fouten te maken; om door te zetten.
Interessant Teun, Wat bedoel je precies met de map “geen probleem”. Kunnen anderen die ook gebruiken?
Groetjes, Marieke
Hallo,
Ik ben erg benieuwd naar de map `Geen probleem’ , kun je hier iets meer over vertellen?
Groeten van Ingrid
Namens Theun:
Ik gebruik de mappen van ‘Geen probleem’ in de plusklas bij mij op school. Leerlingen moeten wel doorzetten om de problemen op te lossen. Soms lijken de problemen tamelijk eenvoudig, maar vaak moet je wel heel goed lezen en je gegevens goed op een rijtje hebben om ze ook echt goed op te lossen. Het mooie van deze mappen is, dat leerlingen ook goed doorkrijgen welke gevolgen ‘vergissingen’ hebben; dat hoort bij het leerproces. De mappen (5/6 en 7/8) bevatten elk 6 strategieën met 15 – 18 problemen. De problemen zijn verdeeld in 3 niveaus. Uiteraard moet je wel bij het niveau van de leerling aansluiten, maar mijn ervaring is dat de mappen goed int e zetten zijn bij groep 5, 6, 7. De mappen zijn te bestellen bij: http://www.schoolsupport.nl/Basisonderwijs/Thema_s/Extra+uitdaging/Geen+Probleem!/
Hei Marieke,
Leuk die tools, fijn ook om wat van jou kennis mee te krijgen. Heel nuttig en herkenbaar om te lezen. Heb net een fase achter de rug, waarin mijn oudste kind ontdekte, dat het ook leuk is om te leren. Tot nu toe kwam alles altijd aanwaaien.Het schoolsysteem hier in Noorwegen is niet echt uitdagend te noemen. Hij ging steeds meer achteruit in zijn resultaten. Voorheen deed hij geen huiswerk, maar nu zijn we terug naar het samen huiswerk doen, erover praten, problemen oplossen onderweg! Heel gezellig ook, leerzaam en hij vind het hartstikke leuk…….Hij had echt even problemen met het accepteren dat hij niet alles in 1 keer goed deed. Maar nu na een aantal weken, ziet hij de voordelen, gaan zijn resultaten weer omhoog en heb ik een leuker kind in huis.
Hoi Heleen,
Wat leuk om van je te horen en wat fijn dat jullie het tij hebben kunnen keren. Een mooie opsteker ook voor iedereen die bezig is met het doorbreken van onderpresteren. In een paar weken tijd kan het dus al anders zijn…..
Groetjes, Marieke
Hoi Marieke,
goed artikel, dankjewel!
Sandra
Dit artikel lezend voel ik me als een hoogbegaafd kind van 58. Steeds onderpresterend, faalangstig, fixed mindset. Nooit iets afmake, niet geleerd toen ik jong was, altijd beloond voor binnen de lijntjes blijven.
Ik heb deze werkwijze naar mezelf van nu vertaald:
Werkwijze:
1. Besteed positieve aandacht aan je eigen (1) leerproces, (2) strategie, (3) inzet en (4) volharding.
2. Zie fouten als kansen om te leren. Fouten maken MOET. Zo wen je aan het idee dat de wereld niet vergaat als er fouten worden gemaakt. Oefen met fouten maken en spreek met jezelf af dat je dat gaan leren. Confronteer jezelf ook met taken buiten je “comfort zone”, ook als je daar gefrustreerd van raakt. Gebruik dit als een positieve oefening.
3. Iedere dag zet je je voor dingen in, al is het misschien voor iets anders dan anderen of jijzelf zou willen. Kijk bewust naar die momenten dat je je inzet. Benoem en erken dit. Zo rijpt het idee dat ergens hard voor werken positief is in plaats van een brevet van onvermogen.
4. Hetzelfde geldt voor doorzetten. Kijk bewust naar de momenten dat je wel doorzet, hoe klein dit stapje ook is, en erken dit. Zo stimuleer je je veerkracht.