Verminder machtsstrijd. Richt je op oplossingen

Doel: verminderen van machtsstrijd.

Achtergrond.

Hoogbegaafde kinderen zijn vaak heel gevoelig voor de manier waarop ze aangesproken worden. Is de toon respectvol? Worden ze rechtvaardig behandeld?
De aard van een gesprek verandert aanzienlijk als ouders en leerkrachten zich  bij conflicten richten op oplossingen in plaats van op (logische) consequenties.  Nadenken over oplossingen activeert behulpzaamheid en voelt als steun. Consequenties daarentegen versterken het gevoel dat je iets verkeerd hebt gedaan. Bij sommige kinderen kan dat de machtsstrijd behoorlijk aanwakkeren.

Jane Nelsen laat in haar laatste blog de verschillen treffend zien tussen kinderen die worden gevraagd om consequenties te bedenken voor klasgenoten die te laat komen na de pauze en kinderen die worden gevraagd om oplossingen te bedenken die klasgenoten helpen om op tijd terug te zijn na de pauze.

De consequenties die de kinderen opperden waren onder andere:

• Laat hen hun naam op het bord schrijven
• Laat hen na school net zo lang nablijven als dat ze te laat waren
• Trek het aantal minuten dat ze te laat waren af van hun pauzetijd van de volgende dag.
• Ze hebben de volgende dag geen pauze
• Word boos op hen

De oplossingen die ze bedachten waren:

• Iedereen roept tegelijk “bel”
• De laatkomers kunnen dichter bij de bel spelen
• De laatkomers kunnen anderen in de gaten houden om te zien wanneer ze naar binnen moeten
• De bel harder laten klinken
• Iemand kan de laatkomers even op de schouder tikken als de bel gaat.

Het verschil lijkt me duidelijk.

Door bewust te focussen op oplossingen i.p.v. consequenties verandert de sfeer binnen je gezin of in de klas. De aandacht verschuift van schuld en boete naar behulpzaamheid.

Werkwijze.

Richt je op oplossingen i.p.v. op schuld of consequenties en gebruik de 6 stappen van probleem oplossen.

1. Stel het probleem vast in termen van behoeften
2. Brainstorm zoveel mogelijk oplossingen
3. Beoordeel de oplossingen
4. Kies een oplossing waar iedereen achter staat
5. Probeer de oplossing (een bepaalde periode) uit
6. Evalueer; werkt het niet, begin op nieuw.

Toepassing, tips en valkuilen.

Stel je hebt een conflict met je dochter omdat ze te laat thuis is na een feest. Hoe zou focussen op oplossingen eruit zien?

Stap 1 is het vaststellen van het probleem in termen van behoeften.

Vaak wordt deze stap te oppervlakkig uitgevoerd. En toch: als je niet goed weet waar het probleem over gaat dan kom je op de verkeerde oplossingen. Het is dus belangrijk om helder te krijgen waar het probleem precies in zit.

• Vind je het belangrijk dat ze voldoende rust krijgt en was dat de reden om een bepaalde tijd af te spreken?
• Vind je het onveilig als ze te laat over straat gaat?
• Is het probleem dat je ongerust wordt als ze later is dan afgesproken?
• Of……

Als je helder hebt wat precies het probleem is kun je op zoek naar oplossingen.

• Hoe kan ze er voor zorgen dat ze voldoende uitrust? Kan ze het de dagen na het feest rustig aan doen, bijslapen, ….?
• Hoe kan ze veilig thuis komen?
• Hoe kan ze onthouden/er voor zorgen dat ze even wat van zich laat horen als het later wordt?
• Of….

Als kinderen niet terechtgewezen en bekritiseerd worden zijn ze doorgaans heel goed in staat om constructieve oplossingen te bedenken.

Een tweede valkuil is als brainstormen over oplossingen en het beoordelen van oplossingen door elkaar lopen. De eerste oplossing is vaak niet de beste en zeker bij lastige conflicten is soms een creatief brainstormproces nodig om tot een passende oplossing te komen. Als je bij het bedenken van de oplossingen al beoordeelt of het haalbaar is, niet te duur is, ethisch of pedagogisch verantwoord is, ….,  dan stokt het creatieve proces en kom je niet meer toe aan de geslaagde oplossing. Bedenk dus eerst zo veel mogelijk oplossingen, liefst met een paar bizarre opties ertussen, en beoordeel pas daarna.

Als het niet lukt om tot een oplossing te komen waar iedereen achter staat dan zijn ofwel de onderliggende behoeften nog niet goed helder of je bent te snel gestopt met brainstormen.
Begin dus opnieuw en laat je niet verleiden om alsnog over te stappen op consequenties!

Ben je bang dat dit onderzoeken en afstemmen veel te veel tijd en energie kost? 

Bedenk dan dat conflicten hebben en consequenties handhaven ook veel, zo niet meer, tijd en energie vergt.
Bovendien geef je je kind als je op deze manier van naar conflicten kijkt, op zoek gaat naar oplossingen en met respect naar elkaar luistert, heel waardevolle levensvaardigheden mee waar het de rest van zijn leven baat bij heeft.