Doel: empoweren; kind uitnodigen om zelf te denken.
Achtergrond.
Als ouders klagen dat hun kind niet luistert bedoelen ze meestal “Mijn kind gehoorzaamt niet/ hij doet niet wat ik zeg”.
Vaak vertellen we onze kinderen de hele dag door wat, waarom en hoe ze iets moeten doen. Kinderen luisteren niet omdat ze geen zin hebben in de vele aanwijzingen.
Hoe zit dat in jullie gezin? Als jij €1 in een spaarpot zou stoppen, iedere keer dat jij jouw kind vertelt wat en hoe hij iets moet doen, zou ook jij na een week van dat geld lekker uit eten kunnen? Als het antwoord ja is, is het tijd om het roer om te gooien.
Kijk eens wat er gebeurt als je in plaats van te vertellen, een vraag zou stellen die uitnodigt om zelf te denken.
Werkwijze.
Buig je aanwijzing om naar een uitnodigende vraag. Bijvoorbeeld:
| Vertellen | Vragen stellen |
| Stop met huilen! | Welke woorden kun je gebruiken zodat ik je begrijp? |
| Vergeet je jas niet! | Wat neem je mee om het niet koud te krijgen? |
| Hou op met dat geruzie! | Hoe kunnen jij en je broer dit oplossen? |
| Bedtijd! | Wat is de eerste stap van je avondschema? |
| Ga je huiswerk maken! | Wat zijn jouw plannen voor het maken van je huiswerk? |
| Ruim je speelgoed op! | Wat is je taak als je klaar bent met spelen? |
| Zet je bord in de vaatwasser! | Wat hebben we afgesproken over het afruimen van de tafel? |
Natuurlijk is het niet zo dat ze met een vraag alles meteen doen zoals jij het graag zou willen. Zo werkt het niet en dat is ook niet het doel. Vragen stellen nodigt uit tot nadenken en verantwoordelijk gedrag in plaats van een ineffectieve dynamiek waarin jij voorschrijft en zij zich verzetten.
Ook als een kind iets vertelt over wat hij heeft meegemaakt kunnen jouw vragen helpen om te onderzoeken wat er gebeurde, hoe het kwam dat het gebeurde, hoe hij zich voelde en hoe hij deze ervaring kan gebruiken om toekomstige problemen te vermijden of op te lossen.
Vertel niet hoe ze in een situatie moeten handelen maar stel uitnodigende vragen die helpen om hun eigen weg te ontdekken. Bijvoorbeeld:
- Wat is er volgens jou aan de hand?
- Wat zijn jouw plannen voor…?
- Hoe denk jij over ….?
- Wat zouden voor jou voordelen kunnen zijn als…?
- Wat zouden de nadelen kunnen zijn als…?
- Wat zie jij als oplossing voor…?
- Wat leer je hiervan voor een volgende keer?
Tips en valkuilen.
Wees vriendelijk en ondersteunend, ook in je non-verbale gedrag. Als je bijvoorbeeld de vraag “Wat leer je hiervan voor een volgende keer” streng uitspreekt komt het alsnog als een terechtwijzing over in plaats van een ondersteunende zoektocht.
Wees nieuwsgierig naar de beleving van het kind in plaats van te willen dat het kind met jouw goede antwoord komt.
Let op wat voor vragen je stelt. Het gaat om het uitnodigen om zelf na te denken zoals “Welke woorden kun je gebruiken “. Ik bedoel dus niet: “Wil je de ipad even wegleggen?” Dat nodigt meestal alleen maar uit om “nee!” te zeggen.
