Doel: routines aanleren die rust en vertrouwen bieden.
Achtergrond.
Routines bieden rust, veiligheid en vertrouwen. Vaak wordt gedacht dat hoogbegaafde kinderen niet van schema’s houden, maar dat hangt maar net af van de manier waarop je ze gebruikt. Mijn ervaring is dat veel hoogbegaafde kinderen wel degelijk van routines houden. Denk maar eens aan de verontwaardiging en frustratie die het oproept als je afwijkt van de regel.
Er kan veel strijd voorkomen worden door samen met je (jonge) kind een schema te maken voor een prettig naar-bed-gaan-ritueel. Veel kinderen verzetten zich tegen ouders die hen opleggen wat ze moeten doen, zoals “trek je pyjama aan”, “poets je tanden”. Zeker bij hoogbegaafde kinderen met hun grote behoefte aan autonomie en hun gevoeligheid voor de manier waarop ze worden aangesproken, nodigt dit uit tot verzet.
Een avondschema geeft een kind houvast, nodigt uit tot verantwoordelijk gedrag en biedt een alternatief voor zeuren en achter de vodden zitten.
Maar let op: de manier waarop ik voorstel het schema te gebruiken is anders dan hoe het vaak wordt gebruikt.
Werkwijze.
- Brainstorm op een rustig moment samen met je kind over welke dingen er moeten gebeuren voordat hij naar bed gaat, zoals bijv. tanden poetsen, wc, voorlezen, kleren klaarleggen voor de volgende dag (scheelt weer gedoe bij het ochtendritueel) enz. Laat je kind het zoveel mogelijk zelf bedenken en vul zo nodig aan.
- Maak foto’s van jonge kinderen terwijl ze de dingen aan het doen zijn.
- Kies samen een prettige volgorde die ook voor jou goed werkt. Eindig met iets waar je kind plezier aan beleeft (knuffelen/voorlezen/echt contact)
- Maak een schema van de verschillende bezigheden en plak de foto erbij.
- Kies zelf een deadline voor hoe laat jij weg gaat en geef dit aan.
- Schat (samen met je kind) in hoeveel tijd er per bezigheid nodig is en reken terug vanaf de deadline om te bepalen hoe laat het schema begint.
- Vanaf nu is het schema de baas. Jij zegt niet meer wat je kind moet doen, het kind heeft houvast aan het schema. Je kunt hem op weg helpen met bijv. “Wat is de eerste stap in je avondschema”, maar voorkom dat jij hem alsnog door het schema dirigeert.
- Op het moment van de deadline ga je weg. De tijd voor jezelf begint.
Als je kind nog niet klaar is en wilt dat je blijft zeg dan vriendelijk iets in de trant van “Morgen kun je het opnieuw proberen.” Ga niet in discussie. Blijf vriendelijk en daadkrachtig en ga weg.
Tips en valkuilen.
Trap niet in de valkuil om te belonen als hij het schema volgt of om hem op te jagen om sneller door het schema te gaan. Op die manier blijf jij jouw manier opleggen en dat nodigt uit tot verzet.
Laat de verantwoordelijkheid bij je kind en zie het schema als een hulpmiddel voor je kind.
Ga weg op de vastgestelde tijd.
Is het niet gelukt om op tijd klaar te zijn dan vervalt automatisch het laatste punt waaraan je kind plezier beleeft. Dat vindt hij niet leuk en wees dus voorbereid op een flinke huilpartij of woedeaanval. Weersta de verleiding om alsnog te blijven, te helpen of te beleren. Laat hem simpelweg de consequenties ervaren zonder deze in te wrijven. “Consequenties ervaren” is iets heel anders dan “consequenties opgelegd krijgen”. Let op het verschil tussen “Dan had je maar eerder klaar moeten zijn” en “jammer dat het niet gelukt is, morgen mag je het weer proberen”
Reacties
5 reacties op “Zonder strijd naar bed”
Goed idee!
Is zoiets ook toe te passen voor het te vroeg uit bed komen? Zo is onze dochter (bijna 4) vaak veel eerder wakker dan de tijd waarop ze ons mag wakker maken (7.00 uur). Spelletjes, boekjes, luister cd… Niets lijkt haar te interesseren. Althans niet om alleen te doen. Ook een time trainer (Nijntje als ze wakker wordt is het tijd – terwijl ze prima weet wanneer het 7 uur is) heeft geen effect meer. Van de week heb ik het samen met haar getekend: waarom worden we op verschillende tijden wakker, wat wil jij en wat willen wij en wat kan een oplossing zijn. Vanochtend ging dat goed, dus ik kijk het nog even aan. Als het niet lukt, wil ik wel de foto-schema-methode proberen toe te passen. Als jullie hierbij nog tips hebben, houd ik me aanbevolen.
Beste Claudia,
Je schrijft:”Van de week heb ik het samen met haar getekend: waarom worden we op verschillende tijden wakker, wat wil jij en wat willen wij en wat kan een oplossing zijn”. Dat lijkt me een prima insteek!
Als je dit wilt ondersteunen met een fotoschema zou ik een ronde schijf maken met in het midden een splitpen met wijzer (je kunt deze ronddraaipijlen gewoon kopen in een hobbywinkel.) Brainstorm over alle leuke dingen die ze zou kunnen doen, maak foto’s en zet ze in de de taartpunten. Zo kan ze ‘s ochtend aan haar ‘rad van fortuin’ draaien om een activiteit te kiezen – en dan toch iets anders gaan doen… 🙂
Ik zou haar ondersteunen met zo’n fotoschema en door groeitaal te gebruiken. Met groeitaal bedoel ik, in dit geval, “oefenen om zelf te spelen tot 7 uur”. Als het nog niet lukt.”ik merk dat het nog moeilijk voor je is om zelf te spelen tot 7 uur zonder ons wakker te maken, gewoon blijven oefenen” of als het wel lukt “het is je gelukt om zelf te spelen tot 7 uur, super, dat vind ik heel fijn want ik wilde graag blijven slapen. (vooral NIET met negatieve consequenties of beloningen werken).
Houd in je achterhoofd dat het voor een 4 jarige nog best heel lastig kan zijn om niet naar jullie toe te komen als ze eerder wakker is. Natuurlijk is het voor jezelf niet prettig als je dochter vroeg aan je bed staat, maar houd voor ogen dat het maar tijdelijk is. Dit gaat echt gewoon veranderen al lijkt dat vaak niet zo als je er midden in zit en andermans kinderen veel later wakker worden of wel zelf gaan spelen. Met andere woorden: ik zou er niet heel veel moeite in steken om het haar te leren. Gewoon de groeitaal zoals hierboven en verder is het vaak effectiever om te kijken wat jij zelf kan doen om zelf voldoende slaap te krijgen als zij vroeg aan je bed staat (zelf vroeger naar bed, af wisselen met je partner wie er uit gaat en wie blijft liggen enz….)
Ik hoop dat je hier wat aan hebt.
Hoi Marieke wij proberen jouw tip te implementeren bij onze dochter (net 3) na veel pyjama omkleed frustraties. Echt ze blijft al 3!! Weken hangen op het eerste plaatje: pyjama aan trekken wat betekend dat ze daardoor niet haar tanden poetst voor het naar bed gaan. Een andere volgorde wil ze niet, en we zijn wel begonnen met op een ander moment extra te poetsen maar eigenlijk vind ik gewoon dat ze moet poetsen voor bed en ook moet omkleden omdat haar kleren altijd onder de modder/zand/ etc zitten.
Hoi Kim,
Dank voor je berichtje. Fijn dat je aan de bel trekt als het niet werkt. Zo schiet het z’n doel voorbij en is er kennelijk iets anders nodig. Het schema is bedoeld om haar grip te geven op de situatie zodat ze het zelf kan doen op een manier die jullie beiden past. Het is niet de bedoeling dat het een vrijbrief wordt om onder dingen uit te komen. Als je me belt (0625052570) denk ik even met jullie mee. Groeten, Marieke
Bedankt voor je fijne tips/tools. Ik voel de betrokkenheid door de letters heen. Echt en eerlijk. Heel fijn om te ervaren.
Groetjes Caroline